Publicaties Verslagen Kerngroep

Gesprek inhoud biomassacentrales tussen Gemeente, ondernemers, ODMH en inwoners

Aanwezigen (aantal personen)

Gemeente Waddinxveen (4), Omgevingsdienst Midden-Holland (ODMH) (2), De ondernemers (Wayland Energy en Beyerink BV) (3), Doorstart van Duurzaam Waddinxveen onder een andere naam: WadGroen (2) en een aantal inwoners met interesse in biomassacentrales (waaronder wij) (7).

 

Doel en inhoud gesprek

Op uitnodiging van de gemeente is een aantal partijen bijeengebracht met als doel de inhoudelijke kant van biomassa en biomassacentrales te bespreken. Ter voorbereiding hebben de aanwezigen het milieuonderzoek voorstel kunnen lezen en is de mogelijkheid geboden vragen in te dienen. De agenda bestond uit het beantwoorden van de vragen met een hoge prioriteit in 3 categorieën:

 

  • Biomassa
  • Juridische aspecten
  • Luchtkwaliteitsonderzoek

 

Onderwerpen die in het Wagro beroep of in het Wayland bezwaar aan de orde komen zijn niet besproken. Alleen de inwoners hadden vragen voor de ondernemers, gemeente en ODMH. Deze partijen hebben die vragen in een voorbespreking met elkaar doorgenomen en hadden op hun beurt geen vragen voor de inwoners. We hebben ruimt 1,5 uur intensief met elkaar gesproken.

 

Op een aantal punten was het een ingewikkelde en gedetailleerde technische discussie. We geven hier de hoofdlijnen van het besprokene per categorie.

 

Structuur verslag

Dit verslag is inhoudelijk, technisch en op onderdelen gedetailleerd. In het eerste stuk hebben we, weliswaar beknopt, puur de beantwoording van de vragen en opmerkingen van ondernemers, gemeente en ODMH gegeven. Op het eind geven we onze reactie.

 

Samenvatting

Het feit dat we nu rond de tafel zitten, dat de gemeente op voorhand het onderzoeksrapport heeft gedeeld, dat we alle vragen konden stellen die we wilden en dat de ondernemers bereid zijn meer te doen dan wettelijk vastgelegd voor schonere emissie is een positieve ontwikkeling. Iets wat we in de laatste jaren in de plaatselijke politiek hebben gemist. Het verandert echter niets aan de plannen, de 3 biomassacentrales gaan er, volgens de gemeente en ondernemers, komen. Ook onze mening is niet veranderd we snappen nog steeds niet waarom 3 biomassacentrales goed zijn voor de inwoners van Waddinxveen en we vinden biomassacentrales nog steeds niet duurzaam, ongezond en de besluitvorming te eenzijdig.

 

Biomassa

  • Voor de 3 biomassacentrales tezamen is ongeveer 100.000 ton biomassa per jaar nodig. Volgens een ruwe berekening van de ondernemers is er tussen 450.000 en 650.000 ton geschikte biomassa (snoeihout, gras en loof afkomstig van parken, bossen, bermen en kassen) in de provincie Zuid-Holland aanwezig. Dat is dus meer dan vier keer de vraag.
  • Dit is biomassa volgens de NTA-8080 certificering. Dit wordt administratief gehandhaafd door het ODMH. Zien ze tijdens eventuele bedrijfsbezoeken afwijkend hout dan zullen ze dit met de ondernemers bespreken.
  • Het aangekochte hout wordt voorbewerkt (versnipperd) op de locatie waar het vandaan komt of, bij natte biomassa (bijvoorbeeld tomatenloof van tuinders), eerst gedroogd door bijvoorbeeld de Wagro. Er is een logistiek plan om dit hout aan te kopen en op de plaats van de biomassacentrales te krijgen.
  • De aangevoerde biomassa wordt door de vrachtwagens inpandig gelost in een stortvak /stortbunker. Bij het storten en open en dicht gaan van deuren komt wel geur naar buiten. Worden er bijvoorbeeld kerstbomen geleverd dan ruik je in de omgeving deze lucht.
  • Het verbranden van biomassa levert volgens de ondernemers geen geuroverlast op.
  • De ondernemers hebben in de vergadering toegezegd te streven naar de laagst mogelijke uitstoot van NOx (75-85 mg/Nm3) en fijnstof (dat is ruim onder de wettelijke norm). Dit gaan ze doen door de laatste en best beschikbare (filter) technieken te installeren.
  • Ook hebben de ondernemers toegezegd in de toekomst te blijven monitoren of er betere technieken beschikbaar komen en (indien het bedrijfskundig haalbaar is) ook te installeren.
  • Beijerinck BV is nog niet met bouwen begonnen omdat het ontwerp en de aanleg van het lokale warmtenet voor Glasparel en Zuidplas enige vertraging heeft opgelopen.
  • Er zal handhaving plaatsvinden door het ODMH op emissierapporten en dit zal verlopen via de wettelijke eisen. Er wordt administratief gekeken of er regelmatig onderhoud e.d. plaatsvindt.
  • Er zal monitoring plaatsvinden op filters en in de uitlaatpijpen komen sensoren voor continue meting van stikstofdioxiden. Fijnstof wordt hier overigens niet mee gemeten, omdat dit niet continue te meten is. Fijnstofmeting vindt plaats bij oplevering en vervolgens eens in de 3 à 4 jaar volgens het ODMH.
  • Minimaal 2 keer per jaar zal er een warmte/koude stop plaatsvinden waardoor de uitstoot kan toenemen maar dit blijft allemaal binnen de wettelijke eisen.
  • Fijnstof kan veel verschillende samenstellingen hebben. De ondernemers gaven aan de fijnstof die uit de biomassacentrale komt geen roet bevat en daardoor niet vergelijkbaar is met veel minder gezonde fijnstof afkomstig van het verkeer.
  • Van de hoeveelheid opgewekte warmte gaat 53% naar de glastuinbouw in Waddinxveen en 47% naar de glastuinbouw van de Zuidplaspolder. Dit verloopt via een, nog aan te leggen, lokaal warmtenetwerk. Dit netwerk is overigens nu ook in ontwerpfase. Verder in de toekomst zal er ook een aansluiting komen op de Zuid-Holland warmterotonde die door de hele provincie wordt aangelegd.
  • De bedrijven werken onafhankelijk van elkaar omdat dit ook om technische redenen noodzakelijk is voor de installaties. Er wordt afzonderlijk van elkaar geleverd aan het open warmtenetwerk.
  • De Wagro centrale zal in de zomer niet operationeel zijn omdat er dan geen vraag is naar warmte. Wagro produceert namelijk alleen maar warmte, geen elektriciteit.

 

Juridische aspecten

  • Op de vraag waarom gekozen is voor de locatie naast de woonwijken is het antwoord dat dit besloten is in 2014 bij het vaststellen van het bestemmingsplan.
  • De gemeente heeft een voorbereidingsbesluit genomen om niet meer dan 3 grotere biomassacentrales toe te staan. Volgens dit besluit kunnen er echter wel een onbeperkt aantal centrales van maximaal 1 MW worden gebouwd.
  • De wethouder legt uit dat de gemeente gebonden is aan wettelijke termijnen en dat er daarom niet gewacht kon worden met het verlenen van de Wayland vergunning tot na het milieugebiedsonderzoek.
  • Beijerink BV is 26 weken na het verkrijgen van de vergunning nog niet begonnen met de bouw, hierdoor is de vergunning slapend en kan de gemeente in theorie de vergunning intrekken. Er is ook een aantal formele verzoeken van inwoners hierover binnen gekomen. Volgens de gemeente zijn er echter geen gegronde redenen om de vergunning in te trekken.
  • Er is eerder onderzoek gedaan naar diepe geothermie (mogelijkheid om warmte te winnen uit lagen op grotere diepte, bijv. 2 km). Het komt er in het kort op neer dat dit in Waddinxveen niet haalbaar is omdat de bodemwarmte hier meer in de hogere lagen zit, dat is goed voor aardwarmte in woonhuizen maar niet voor grotere, industriële toepassingen.

 

Luchtkwaliteitsonderzoek

  • Er komt een algemeen luchtkwaliteitsonderzoek in Waddinxveen, dit zal uitgevoerd worden door de firma Tauw, volgens de gemeente een gerenommeerd bedrijf.
  • Het luchtkwaliteitsonderzoek wordt zo breed mogelijk opgezet. Alles wordt daarin meegenomen, de toekomstige biomassacentrales, intensieve veehouderijen, geplande verkeersontwikkelingen, een schatting van het aantal 1 MW centrales en andere relevante zaken.
  • Het is een theoretisch onderzoek gebaseerd op het aantal vervuilende eenheden en de vervuiling per eenheid. Omdat de aannames hiervan bepalend zijn voor de uitkomst, hebben we gevraagd of er burgerparticipatie mogelijk is bij dit onderzoek. De wethouder kan dit vanwege de complexiteit niet toezeggen. Als er geen procedurele belemmeringen zijn wordt ons wel de mogelijkheid geboden om de uitgangpuntennotitie (die aan de gemeente wordt aangeboden voordat de uiteindelijke berekeningen worden gemaakt) te becommentariëren.
  • Wij hadden vragen over de vooringenomenheid van het rapport omdat in de aanleiding staat dat dit rapport er is om onrust weg te nemen en dat de uitkomsten naar verwachting binnen de wettelijke eisen valt. Er werd toegeven dat ‘onrust wegnemen’ ongelukkig gekozen was. Dit staat niet meer in de nieuwe versie van het rapport. Er wordt uitgelegd dat de experts van Tauw denken dat in deze situatie de uitkomst binnen de wettelijke normen valt maar dat er geen sprake is van vooringenomenheid.
  • Op onze vraag wat er met de uitkomsten gaat gebeuren kregen we van de wethouder als antwoord dat het wordt gebruikt voor toekomstige besluitvorming maar dat ze niet op de mogelijke uitslag vooruit wil lopen.
  • Het onderzoek zal na verwachting voor de zomer zijn afgerond.

 

Onze reactie

We ervoeren een open en constructief gesprek, met ruimte voor hoor en wederhoor en voldoende gelegenheid om dieper in te gaan op de inhoud. We menen te zien aan de recent ingezette acties en sommige antwoorden dat de maatschappelijke onrust zaken in beweging heeft gezet:

  • Er is nu een motie voor een luchtkwaliteit gebiedsonderzoek.
  • Er is inmiddels een voorbereidingsbesluit genomen om het bij 3 Biomassacentrales te houden
  • Bewoners worden nu uitgenodigd om te overleggen.
  • Het luchtkwaliteitsonderzoek is nu van tevoren gedeeld.
  • De ondernemers hebben aangegeven meer inspanningen te willen verrichten om vervuiling tegen te gaan dan wettelijk noodzakelijk is.
  • Er wordt (tussen de regels door) aangegeven dat besluiten in het verleden (bestemmingplan Glasparel) ons nu helaas voor voldongen feiten stelt die minder positief uitpakken.

 

Echter: dit alles verandert nog niets aan de plannen om 3 biomassacentrales in Waddinxveen te realiseren. Aan onze wens ‘Geen biomassacentrale in Waddinxveen’ wordt dus geen gehoor gegeven.

 

Niet duurzaam

Om veel verschillende redenen is er discussie over de duurzaamheid van biomassaverbranding. Naast dat het alleen op papier CO2 neutraal is, is een belangrijke randvoorwaarde ook dat er lokaal genoeg biomassa voorhanden is (immers: hoe verder weg hoe meer vrachtkilometers er nodig zijn voor de aanvoer). In de directe omgeving van Waddinxveen is er niet genoeg voorhanden. En de uitwerking van de duurzaamheidsvisie voor meer lokale aanplant komt niet echt tot stand. De stichting Propos (een autoriteit op dit gebied) heeft in 2017 het marktvolume biomassa in Nederland vastgesteld op 1.200.000 ton. De ondernemers stellen nu dat er ruwweg 650.000 ton biomassa voorhanden in Zuid-Holland. We hebben geen onderbouwing van dit getal, maar dit zou dan betekenen dat ZH meer dan de helft van het Nederlandse marktvolume levert en dat lijkt onwaarschijnlijk. Onze mening dat deze biomassacentrales niet duurzaam zijn blijft overeind.

 

Gezondheid

De fijnstof die uit de biomassacentrales komt, bevat weinig of geen roet vanwege de volledige verbranding (behalve bij opstarten, maar dat komt niet veel voor). Dit maakt de fijnstof minder ongezond dan fijnstof uit het verkeer. Het draagt echter nog steeds bij aan de verslechtering van de luchtkwaliteit. Daar bovenop komt nog de fijnstof van de extra vrachtverkeersbewegingen. En dat allemaal in een kwetsbaar gebied dat al onder druk staat door vele andere bronnen van fijnstof.

De ondernemers hebben aangegeven de uitstoot van NOx en fijnstof, zover als met de huidige techniek mogelijk is, te willen beperken. Dat is op zich een positief bericht. Echter, we krijgen daarvoor geen enkele garantie. Uiteindelijk zullen wettelijke voorschriften en de rentabiliteit van de installaties bepalen wat er echt wordt geïnstalleerd. De vergunning geeft ruimte voor uitstoot volgens de wettelijke (ongezonde) normen, daarop zal de ODMH toezien. Daarnaast zullen die extra investeringen terugverdiend moeten worden. De ruimte voor deze extra investering kan onder druk komen te staan door een tekort aan biomassa (dit drijft de prijs op) en de stijgende kosten voor het verwerken van het afval uit de biomassacentrales.

 

Besluitvorming

De gemeente stelt dat op basis van in het verleden genomen besluiten en uitspraken van de rechtbank (inzake Wagro) er juridisch geen mogelijkheid is de vergunning van deze 3 biomassacentrales niet te verlenen of in te trekken. De gemeente heeft echter niet alleen een verantwoordelijkheid voor deze ondernemers, maar voor alle burgers. Het is ons ook nu nog steeds niet duidelijk waarom deze 3 biomassacentrales goed zijn voor iedereen in Waddinxveen. De ondernemers profiteren van gesubsidieerde warmtelevering maar de inwoners profiteren niet. Daarnaast wordt bijna 50% van de warmte geleverd buiten Waddinxveen. Kortom de inwoners van Waddinxveen hebben de lasten en elders zijn de voordelen.

 

De wethouder gaf aan niet vooruit te willen lopen op de mogelijke uitkomst van het onderzoek. Maar wij hebben er bij de wethouder op aangedrongen om van tevoren alvast na te denken wat er met de uitkomst van het luchtkwaliteitsonderzoek moet gebeuren. We zijn namelijk bezorgd dat de uitkomst straks verschillend wordt uitgelegd waardoor er met rapport niets gebeurd. Wij zouden graag een aantal voor de hand liggende (alsdan) scenario’s uitgewerkt zien. De wethouder meent dat is te ingewikkeld is, we hebben dan op dit moment geen concrete toezeggingen gekregen.

 

Het voorbereidingsbesluit staat nu een onbeperkt aantal biomassacentrales toe van 1 MW. Dat is volgens ons geen goed plan. Die kleine centrales stoten relatief vuilere lucht uit dan een grotere. . We vinden dat er een begrenzing aangegeven moet worden. De wethouder heeft toegezegd dat hier naar gekeken zal worden.

 

Onze standpunten blijven dus nog steeds ver uiteen liggen. We zullen de procedures en rechtszaken m.b.t. de Wagro en Wayland afwachten maar voor de Beijerinck centrale loopt geen beroep meer en die lijkt nu definitief. Over die centrale willen we met de ondernemer in gesprek blijven om de gedane beloftes om te zetten in garanties op een lagere uitstoot.



Bert Kool

Sandra Plantenga

Rob Reehuis


Terug